ورم بدن نشانه چیست (2 نکته مهم)

ورم یا خیز (به انگلیسی: Edema) که بعضی وقت‌ها به آن دراپسی هم گفته می‌شود، به معنی جمع شدن غیرطبیعی آب و مایعات در بافت‌های بدن است. این مایعات به طور معمول در فضاهای میان بافت، زیر پوست و در حفره‌های مختلف بدن جمع می‌شوند، و این اتفاق به خاطر انتقال مایعات از رگ‌ها به این مناطق رخ می‌دهد. در شرایط عادی، هموستاز یا تعادل مایعات باعث می‌شود که مقدار این مایعات در بافت‌ها و پلاسما به طور ثابت و کنترل شده باشد.

همه ما حداقل یک بار ورم را در نواحی مختلف بدن تجربه کرده‌ایم و اگر خوش‌شانس باشیم، این ورم بعد از چند روز خودبه‌خود از بین می‌رود. اما گاهی اوقات ورم‌ها بیشتر از آنچه انتظار می‌رود طول می‌کشند و می‌توانند نشانه‌ای از بیماری‌های serious مانند بیماری‌های کلیوی، کبدی یا قلبی باشند.

با مجله رضیم همراه باشید تا با نشانه‌های ورم بدن آشنا شوید.

انواع ورم

ورم‌ها به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند: ورم‌های کلی که در تمام بدن دیده می‌شوند و ورم‌های موضعی که فقط در یک ناحیه خاص بوجود می‌آیند. همچنین ورم‌ها می‌توانند به دو نوع تقسیم شوند:

1. ورم‌های گوده‌گذار
2. ورم‌های غیرگوده‌گذار

ورم گوده‌گذار

در ورم‌های گوده‌گذار، وقتی که دست‌تان را روی ناحیه ورم‌کرده می‌گذارید و 30 ثانیه فشار می‌دهید، جای انگشت‌تان در آن ناحیه باقی می‌ماند. این به دلیل تغییر مایعات زیر پوست است که باعث ایجاد گودی در ناحیه می‌شود. اما در ورم‌های غیرگوده‌گذار، این اثر باقی نمی‌ماند. ورم‌های گوده‌گذار معمولاً به خاطر بیماری‌های کلیوی، قلبی، کبدی و کمبود پروتئین رخ می‌دهند.

ورم غیر گوده‌گذار

ورم‌های غیر گوده‌گذار معمولاً به دنبال مشکلات در سیستم لنفاوی یا اختلال در بازگشت خون به قلب بوجود می‌آیند و بیشتر به صورت موضعی دیده می‌شوند. مثلاً ممکن است یک فرد جراحی در ناحیه لگن داشته باشد و ورم در یک پا ایجاد شود یا در اثر جراحی در ناحیه سینه، دست آن فرد ورم کند. یا مثلاً فردی که عمل قلب باز انجام داده ممکن است به دلیل حذف ورید از پای خود، دچار ورم در آن قسمت شود.

هر ورمی خطرناک نیست

خوشبختانه، همه ورم‌ها خطرناک نیستند و بیشتر علل ورم قابل درمان‌اند، از جمله بیماری‌های کلیوی، کبدی و بیماری‌های ناشی از نارسایی قلب. این ورم‌ها معمولاً با کاهش مصرف نمک و استفاده از داروهای مناسب و داروهای مدر قابل درمان هستند.

ورم در بارداری طبیعی است؟

در دوران بارداری، بعضی از ورم‌ها طبیعی هستند و بخشی از تغییرات فیزیولوژیکی به شمار می‌روند. به ویژه در سه ماهه دوم و سوم بارداری، وقتی که جنین بزرگ می‌شود، ممکن است فشار بر سیستم وریدی زیرین ایجاد کند و این باعث ورم در پاها می‌شود. اما اگر ورم زودتر از سه ماهه دوم یا سوم ایجاد شود یا شدیدتر از حالت طبیعی باشد، باید توسط پزشک متخصص بررسی شود، زیرا ممکن است نشانه‌ای از بیماری خطرناک به نام پره‌اکلامپسی (مسمومیت بارداری) یا اختلال کلیوی باشد. به طورکلی، ورم در این دوران عادی است و نباید نگران‌کننده باشد. این ورم‌ها معمولاً در پاها مشاهده می‌شوند و ممکن است با خوابیدن بهتر کاهش یابند و در طول روز با ایستادن تشدید شوند.

اگر ورم همراه با درد باشد

برخی ورم‌ها ممکن است با درد همراه باشند، مانند ورم‌های موضعی که به دنبال بیماری‌هایی مثل روماتیسم یا نقرس ایجاد می‌شوند. برای مثال، افرادی که گوشت قرمز زیادی مصرف می‌کنند، ممکن است دچار تجمع اسید اوریک در مفاصل شوند و قاعده شست پای آن‌ها متورم و بسیار دردناک شود. یکی دیگر از انواع ورم‌های دردناک، ورمی است که به دنبال عفونت‌های موضعی یا سلولیت‌ها ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، در بیماران دیابتی ممکن است زخم‌هایی در پا ایجاد شود که دور آن ورم کرده و به همراه درد باشد که این نشان دهنده عفونت موضعی است.

چند نکته مهم و قابل توجه

1- داروهای مسکن نیز می‌توانند باعث ایجاد ورم شوند…

“`

ورم به ‌ویژه زمانی که مصرف برخی داروها بیش از حد طولانی‌مدت باشد، ممکن است به وجود بیاید و این مسئله می‌تواند منجر به نارسایی کلیوی شود. اما اگر مصرف داروها محدود و در حد معقول باشد، منجر به ورم نمی‌شوند. به طور کلی، همه داروهایی که می‌توانند عوارض کلیوی و کبدی داشته باشند، ممکن است باعث ورم شوند. کورتون هم یکی از داروهایی است که در صورت مصرف زیاد، می‌تواند باعث ورم شود.

2- مصرف زیاد گوشت قرمز به تنهایی باعث ورم شدن دست‌ها نمی‌شود، مگر اینکه مصرف بیش از حد آن باعث افزایش پورین و ابتلا به بیماری نقرس شود.

3- داروهای مسکن هم ممکن است باعث ایجاد ورم شوند، اما تنها در صورتی که مدت طولانی مصرف شوند و منجر به نارسایی کلیوی گردند. در مصرف این داروها حتماً باید احتیاط شود؛ در غیر این صورت، مصرف کم آن‌ها مشکل‌ساز نخواهد بود. به طور کلی، داروهایی که عوارض کلیوی و کبدی ایجاد می‌کنند، ممکن است باعث ورم شوند. کورتون نیز دوباره ذکر می‌شود که در صورت مصرف زیاد، ورم ایجاد می‌کند.

4- اگر ورم مشاهده کردید، از فشار آوردن به آن ناحیه پرهیز کنید و بهتر است آن را تکان ندهید. در اولین فرصت به پزشک مراجعه نمایید.

دلیل ورم و تجمع آب در بدن چیست؟

* از نظر پزشکی، ممکن است به بیماری اِدِم (ورم) مبتلا باشید که به آن احتباس مایعات هم می‌گویند. این مشکل زمانی پیش می‌آید که مایعات بیش از حد در بافت‌های بدن تجمع پیدا کند. این ورم بیشتر در پاها دیده می‌شود اما ممکن است در سایر قسمت‌های بدن هم مشاهده شود.

* این مشکل می‌تواند بر اثر مصرف بیش از حد نمک، ضعف جریان خون، عدم تحرک و فعالیت بدنی، کمبود ویتامین، نارسایی وریدی (مشکل برگشت خون از سیاهرگ‌های پا به قلب)، استرس، بارداری، قاعدگی، هوای گرم، قرار گرفتن در ارتفاعات، آلرژی، فشار خون بالا، مشکلات قلبی، مشکلات کلیوی، بیماری‌های مزمن ریوی، بیماری‌های کبدی، نارسایی تیروئید، مصرف برخی داروها و قرص‌های جلوگیری از بارداری پیش بیاید.

* احتباس آب می‌تواند باعث خشک شدن مفاصل، افزایش وزن، احساس ورم، افزایش فشار خون و افزایش ضربان قلب شود. برخی بیماری‌های زمینه‌ای هم ممکن است با این مشکل همراه باشند؛ برای مثال، سیروز کبدی، نارسایی قلبی، نارسایی کلیوی، پره‌اکلامپسی (در بارداری) و سندرم پیش از قاعدگی. احتباس آب به دلیل عوامل مختلفی شکل می‌گیرد.

* رژیم‌های غذایی سم‌زدا،

* طولانی نشستن در طول روز،

* عدم دریافت کافی پتاسیم،

* کمبود فیبر در رژیم غذایی،

* کمبود آب،

* همچنین، افراد دیابتی باید به ورم پاها توجه ویژه‌ای داشته باشند.

ورم‌های موضعی معمولاً ناشی از بیماری‌های سراسری نیستند و بیشتر به دلیل عفونت بافت زیرجلدی یا التهاب در ناحیه رخ می‌دهند. برای مثال، در بیماران دیابتی، گاهی اوقات یک ناحیه خاص از پا به دلیل عفونت یا زخم دچار ورم می‌شود. این نوع ورم‌ها باید جدی گرفته شوند وگرنه ممکن است عفونت تشدید شود و حتی به قطع عضو منجر گردد.

ورم کبود و نارسایی قلبی

در ورم‌های ناشی از نارسایی قلبی، مشکل به بازگشت خون به سمت راست قلب مربوط می‌شود. در این حالت، قلب نمی‌تواند به خوبی خون را پمپاژ کند و باعث ورم می‌شود. ورم ناشی از نارسایی سمت چپ قلب ابتدا در ریه‌ها بروز می‌کند و منجر به خس‌خس و تنگی نفس می‌شود. اما ورم ناشی از نارسایی سمت راست قلب معمولاً در دست و پا و اندام تحتانی دیده می‌شود. به طور کلی، ورم‌های قلبی معمولاً با کبودی پوست و کاهش اکسیژن همراه هستند، به همین دلیل تحت عنوان ورم‌های سیاه یا کبود نیز شناخته می‌شوند و می‌توانند خطرناک باشند.

ورم پا نشانه چیست؟

اگر ورم پا دوطرفه باشد، نشان‌دهنده مشکل سراسری در بدن است، اما اگر فقط یک پا ورم کرده باشد، به احتمال زیاد مشکل موضعی است و فرد باید از نظر لخته شدن خون در عروق پا مورد بررسی قرار گیرد. در مورد ورم دوطرفه پا نیز، ابتدا باید از فرد درباره داروهای مصرفی و سابقه بیماری‌هایش سوال شود و سپس آزمایش‌های لازم انجام گیرد. به عنوان مثال، «آملودیپین» که یک داروی کاهش‌دهنده فشار خون است، می‌تواند باعث ورم هر دو پا شود. اگر ورم فقط در یک پا باشد، با انجام یک سونوگرافی داپلر می‌توان وضعیت تخلیه وریدی آن ناحیه را بررسی کرد.

“`html

ورم شكم نشانه چیست؟

ورم شکم که به آن آسیت گفته می‌شود، معمولاً به دلیل بیماری‌های کبدی، قلبی و کلیوی ایجاد می‌شود. برای پیدا کردن دلیل این ورم، معمولاً نیاز به نمونه‌برداری از مایع داخل شکم و آزمایش آن وجود دارد. این ورم می‌تواند ناشی از مشکلات محلی در شکم، مانند عفونت‌های شکمی، سرطان درون شکم یا بیماری‌های عمومی مانند نارسایی و سیروز کبدی، سرطان کبد یا نارسایی سمت راست قلب باشد.

ورم صورت نشانه چیست؟

ورم صورت بیشتر به تورم پشت پلک‌ها و بیماری‌های عمومی مربوط می‌شود. به عنوان مثال، کم‌کاری تیروئید و سندرم نفروتیک که باعث خروج پروتئین از کلیه می‌شود، معمولاً با ورم صورت همراه است. افراد مبتلا به سندرم نفروتیک صبح‌ها با صورت ورم‌کرده بیدار می‌شوند و در طول شب این ورم به مچ پا منتقل می‌شود. همچنین، برخی بیماری‌های التهابی می‌توانند باعث ورم صورت شوند که معمولاً با تغییر رنگ و قرمزی پوست همراه است. ورم یک‌طرفه پلک نیز به طور معمول ناشی از علت‌های محلی است.

ورم دست نشانه چیست؟

دلیل ورم دست بستگی به میزان درگیری دست دارد. اگر ورم فقط در ناحیه مچ باشد، احتمال وجود بیماری رایج مانند اسکلرودرمی زیاد است. همچنین، بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، التهاب در غلاف تاندون و سایر بیماری‌های روماتولوژیک هم می‌توانند باعث ورم دست‌ها شوند.

اگر ورم در کل دست و تنها در یک طرف باشد، ممکن است دلایل دیگری وجود داشته باشد. به طور مثال، افرادی که دنده‌های گردنی بزرگ دارند ممکن است اختلالاتی در تخلیه وریدی شبکه بازویی خود داشته باشند که به ورم دست منجر می‌شود. از طرف دیگر، لخته‌های خونی که ممکن است در پا ایجاد شود نیز می‌تواند در دست ایجاد شود و ورم را به وجود آورد. اگر هر دو دست ورم کنند، احتمال وجود بیماری‌های عمومی بیشتر است. در بعضی موارد، متأسفانه، دلایل سرطانی مانند سرطان پستان یا غدد لنفاوی نیز می‌توانند باعث ورم یک‌طرفه و بدون نشانه در دست‌ها شوند.

ورم غدد لنفاوی نشانه چیست؟

سیستم لنفاوی در بدن وظیفه حمل سلول‌های ایمنی و برخی مایعات خارج شده از سلول‌ها را دارد. دلیل ورم در غدد لنفاوی بسته به محل آن می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، تورم غدد لنفاوی زیر گلو ممکن است ناشی از یک عفونت ساده در گلو باشد. همچنین، تورم غدد لنفاوی زیر بغل ممکن است به دلیل سرطان پستان اتفاق بیفتد.

اگر غدد لنفاوی در بالای ترقوه ورم کند، ممکن است به دلیل وجود سرطانی در سیستم گوارش باشد. ورم غدد لنفاوی در ناحیه پا یا کشاله ران نیز ممکن است ناشی از عفونت در همان ناحیه باشد. اگر چندین غده لنفاوی به طور همزمان ورم کند، احتمال وجود بیماری‌های عمومی مانند بیماری‌های عفونی، سرطان خون، لنفوم و غیره مطرح می‌شود. در کل، ورم غدد لنفاوی معمولاً ناشی از عفونت است و یا ممکن است به دلیل بدخیمی ایجاد شود.

وقتی همه جای بدن ورم می‌کند

ورم عمومی بدن معمولاً به دلیل افزایش فشار در وریدها ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر، وری که باید مایعات را از فضای بین بافتی برگرداند، دچار افزایش فشار می‌شود و باعث ورم می‌گردد. یکی از علل شایع ورم‌های عمومی، کمبود پروتئین‌های موجود در خون، به‌خصوص آلبومین است. بیماری‌های کبدی نیز می‌توانند باعث کاهش تولید آلبومین در بدن شوند. همچنین، کم‌کاری تیروئید و نارسایی‌های قلبی نیز از دیگر بیماری‌هایی هستند که می‌توانند به ورم عمومی منجر شوند.

“`

ورم، حالتی است که می‌تواند به دلایل مختلفی در بدن ایجاد شود و در اینجا به تشخیص علت آن پرداخته می‌شود.

مراحل تشخیص علت ورم

۱. اگر ورم به دلیل مشکلات کلیوی باشد، باید آزمایش ادرار انجام شود تا میزان پروتئین موجود در ادرار مشخص شود. همچنین باید مقدار BUN و کراتینین خون اندازه‌گیری شود تا عملکرد کلیه بررسی گردد.

۲. برای تشخیص ورم‌های ناشی از مشکلات کبدی، باید آزمایش‌هایی برای اندازه‌گیری آلبومین و پروتئین خون انجام شود. در مراحل بعدی، سونوگرافی و آزمایش آنزیم‌های خاص کبدی نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

۳. در تشخیص ورم‌های ناشی از نارسایی قلبی، گرفتن شرح حال بیمار بسیار مهم است. برای مثال، اگر بیمار دچار تنگی نفس یا سابقه سکته‌های قلبی باشد، احتمال دارد که مشکل از قلب باشد. در اینجا ممکن است نیاز به مشاوره قلب، نوار قلب و اکو باشد.

به الگوی ورم توجه کنید

تشخیص علت ورم می‌تواند تحت تأثیر الگوی ورم قرار بگیرد. به عنوان مثال، در بیماری‌های قلبی، ابتدا پاها ورم می‌زنند و سپس ممکن است شکم هم متورم شود. اما در بیماری‌های کبدی، ابتدا مایع در شکم جمع می‌شود و بعد پاها متورم می‌شوند. در بیماری‌های تیروئیدی هم معمولاً پیدا شدن تورم در پاها به همراه تورم پلک‌ها مشاهده می‌شود، در حالی که ورم پلک در مشکلات قلبی نادر است. بنابراین، بررسی الگوی ورم می‌تواند کمک کند تا احتمال وجود بعضی بیماری‌ها بیشتر یا کمتر شود.

تهیه و گردآوری مجله رضیم

مرضیه ملایری