ژئو پارک چیست | لیست ژئوپارک های موجود در ایران

ژئوپارک چیست ؟

ژئوپارک به زبان ساده یعنی یک منطقه بزرگ با مرزهای مشخص که در آن پدیده‌های مهم زمین‌شناسی وجود دارد و می‎تواند به پیشرفت اقتصادی مناطق اطراف کمک کند.
در کنار پدیده‌های زمین‌شناسی، ژئوپارک‌ها ممکن است عناصر تاریخی، زیست‌محیطی، باستان‌شناسی و دیگر میراث‌های فرهنگی و طبیعی نیز داشته باشند.

ژئوپارک به معنی پارک زمین‌شناسی است و شامل یک ناحیه وسیع با مشخصات خاص و پدیده‌های زمین‌شناسی مختلف است.

این نواحی باید بتوانند از نظر اقتصادی به جوامع اطراف کمک کنند و همچنین می‌توانند آثار تاریخی، زیست‌محیطی و طبیعی دیگری نیز داشته باشند.
یونسکو بر این ژئوپارک‌ها نظارت می‌کند و در هر منطقه، بالاترین مقام دولتی وظیفه مدیریت آن را بر عهده دارد.

یونسکو طرح ژئوپارک را برای شناسایی مکان‌های دارای زیبایی زمین‌شناسی و همچنین ایجاد یک برنامه بین‌المللی آغاز کرد.

هدف “شبکه جهانی ژئوپارک‌ها” این است که از ارزش چنین مکان‌هایی حمایت کرده و به اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی مناطق مختلف کمک کند.

یونسکو برای تحقق این اهداف، عنوان بین‌المللی “ژئوپارک یونسکو” را ایجاد کرده است و هدفش این است که این عنوان به ۵۰۰ ژئوپارک در سرتاسر جهان اعطا شود.

این برنامه تحت هماهنگی “مرکز میراث جهانی” یونسکو و “شبکه جهانی ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره” است.

شبکه جهانی ژئوپارک ها

“شبکه بین‌المللی ژئوپارک‌ها” (INoG) برنامه‌ای از یونسکو است که در سال ۱۹۸۸ تأسیس شد. برای اینکه یک ژئوپارک وارد این شبکه شود، باید شرایط زیر را داشته باشد:

• یک برنامه مدیریتی برای توسعه پایدار اجتماعی و اقتصادی داشته باشد (که به‌طور معمول بر اساس گردشگری کشاورزی و زمین‌شناسی طراحی می‌شود).
• روش‌هایی برای حفاظت و تقویت میراث زمین‌شناسی استفاده کند و ابزارهایی برای آموزش مربوط به علوم زمین‌شناسی و مسائل زیست‌محیطی ارائه دهد.
• طرح‌های مشترکی با توافق مقامات عمومی، جوامع محلی و سازمان‌های خصوصی برای همکاری در حفاظت از کره زمین و توسعه پایدار داشته باشد.

ژئو پارک های ایران

در ایران، ژئوپارک‌های قشم، طبس و ارس از جمله مهم‌ترین ژئوپارک‌ها به شمار می‌روند.

ژئو پارک قشم

قشم از نظر زیست‌محیطی، منطقه‌ای بسیار متنوع است و گونه‌های متعددی از حیوانات و گیاهان در آن دیده می‌شود. جنگل‌های حرا یکی از جاذبه‌های گیاهی این منطقه هستند که سالانه حدود ۵ درصد از پرندگان دنیا و ۲۵ درصد از پرندگان ایران به آنجا مهاجرت می‌کنند.

از محصولات مهم قشم می‌توان به خرما و ملون اشاره کرد.

زبان مردم قشم، زبان محلی منطقه است که با زبان‌های عربی، انگلیسی، پرتغالی و هندی ترکیب شده است.

وجود تندیس‌های مشابه در رشته‌کوه زاگرس، گنبدهای نمکی و جنگل‌های دریایی حرا در قشم باعث شده‌اند که ژئوپارک قشم به رسمیت شناخته شود و همه این‌ها در غرب جزیره قشم قرار دارند.

بنابراین، اگر می‌خواهید بدانید ژئوپارک قشم کجاست، کافی است به سمت غرب جزیره قشم نگاه کنید. ژئوپارک قشم حدود ۳۰ هزار هکتار وسعت دارد و در غرب جزیره قرار دارد.

معرفی ژئو پارک قشم

ژئوپارک قشم برای اولین بار در سال ۱۳۸۵ در یونسکو به ثبت رسید، اما در سال ۱۳۹۱ از این فهرست خارج شد. با تلاش‌های مداوم، در سال ۱۳۹۵ دوباره در لیست جهانی ژئوپارک‌ها قرار گرفت.

قشم و ژئوپارک آن در تابستان‌ها بسیار گرم و در زمستان‌ها هم گرما دارد. بسیاری از اوقات سال هم این منطقه دارای آب‌وهوای شرجی است که از مهر تا فروردین ممکن است سخت باشد.

بیش‌ترین دمای این منطقه به ۴۶ درجه و کم‌ترین دما به صفر درجه می‌رسد و میانگین دما ۲۶ درجه سانتی‌گراد است.

گرم‌ترین زمان سال از اواسط تیر تا اواسط شهریور و سردترین زمان سال در ماه‌های دی و بهمن است.

جزیره قشم با وجود وسعت کم خود، تنوع جانوری خوبی دارد. در این منطقه ۱۶ گونه پستاندار زندگی می‌کنند که بیشتر آن‌ها در ناحیه ژئوپارک قشم دیده می‌شوند و برخی پستانداران آبزی هم به ساحل قشم نزدیک می‌شوند.

پرندگان که به نوعی مهم‌ترین جاذبه زیستی قشم هستند، در این منطقه به وفور یافت می‌شوند. ۲۲۶ گونه پرنده در این ناحیه زندگی می‌کنند یا برای مدتی به آنجا مهاجرت می‌کنند.

چون قشم در ناحیه نیمه حاره‌ای قرار دارد، پوشش گیاهی وسیعی ندارد و شامل درختچه‌هایی است که به فاصله دور از هم رشد کرده‌اند. البته در بعضی جاها می‌توان دید که گیاهان به‌صورت دسته‌جمعی یا در یک نقطه متمرکز روییده‌اند.

اما مهم‌ترین پوشش گیاهی در این منطقه جنگل دریایی حرا است که یکی از ویژگی‌های خاص ژئوپارک قشم به شمار می‌رود.

قشم بزرگ‌ترین جزیره خلیج‌فارس است که در جنوب بندرعباس و بندر خمیر قرار دارد. حدود ۶۰ روستا در این جزیره وجود دارد که اکثر آن‌ها در مناطق ساحلی هستند.

قشم دارای تاریخ فرهنگ و تمدن غنی است و آثار آن به پیش از اسلام برمی‌گردد که این متنوع فرهنگی را می‌توان در جزیره مشاهده کرد. گفته می‌شود که قشم از زمان ایلامیان محل سکونت و تمدن بوده است و حتی نام قشم نیز یک نام ایلامی است.

غار نمکی قشم

غار نمکدان قشم مثل دیگر جاذبه‌های دیدنی این جزیره از مرکز شهر فاصله دارد و به همین دلیل، نسبت به جاهایی مثل چاهکوه و جزایر ناز کمی کمتر شناخته شده است.

این غار در کوه نمکی قشم قرار دارد. کوه نمکی نیز یکی از عجایب هفتگانه خلیج‌فارس است و چند غار دیگر هم در آنجا وجود دارد، اما معروف‌ترین و طولانی‌ترین غار، همین غار نمکی است. ارتفاع کوه نمکی به ۳۴۰ متر است و بام آن…

جزیره قشم به‌عنوان یک جزیره شناخته می‌شود.

قشم ممکن است به اندازه‌ی کیش مشهور و محبوب نباشد، اما ثبت جهانی ژئوپارک قشم در یونسکو، که اولین ژئوپارک در خاورمیانه است، باعث شده که این جزیره اهمیت ویژه‌ای پیدا کند.

این جزیره و ژئوپارک آن تنوع زیادی از حیوانات، به ویژه پرندگان، دارند که می‌تواند محیطی ایده‌آل برای عکاسان حیات‌وحش باشد.

همچنین مسابقات ژئوپارک تریل قشم این فرصت را به ورزش‌دوستان می‌دهد تا در طبیعت زیبا و منحصر به‌فرد آن ورزش کنند و لذت ببرند.