کاربردهای درمانی داروی متوکسالن (2 نکته مهم)
“`html
موارد مصرف و عوارض جانبی متوکسالن
متوکسالن (Methoxsalen) برای برگرداندن رنگ پوست در افرادی که به بیماری پوستی ویتیلیگو مبتلا هستند، استفاده می‌شود. این دارو به همراه نور ماوراء بنفش (UVA) باعث افزایش حساسیت پوست به این نور می‌شود و همچنین تعداد سلول‌های تولید کننده رنگدانه در پوست را افزایش می‌دهد.
اشکال دارویی: متوکسالن به شکل داروی خوراکی و موضعی ارائه شده است.
مکانیسم اثر متوکسالن
متوکسالن یکی از مشتقات پسورالن است که با جلوگیری از ساخت و تقسیم سلول‌ها، ممکن است فعالیت سلول‌های تولید کننده رنگدانه (ملانوسیت‌ها) را افزایش دهد. برای اینکه رنگ پوست به خوبی تغییر کند، نیاز به وجود ملانوسیت‌های فعال داریم.
فارماکوکینتیک متوکسالن
جذب متوکسالن در بدن از طریق دستگاه گوارش بسیار متغیر است و به همین خاطر ممکن است بعضی افراد به این دارو پاسخ ضعیفی بدهند. متوکسالن با استفاده از اشعه UV A در محدوده خاصی فعال می‌شود و در کبد پردازش می‌شود.
نیمه عمر متوکسالن، در صورت استفاده به صورت کپسول، تقریباً یک ساعت و 10 دقیقه است. برای شروع اثر این دارو در درمان ویتیلگو ممکن است تا شش ماه زمان نیاز باشد و برای درمان پسوریازیس، ممکن است به 30 بار مصرف نیاز باشد. حدود 80 تا 90 درصد این دارو طی هشت ساعت و 95 درصد آن طی 24 ساعت از بدن خارج می‌شود.
مقدار و موارد مصرف متوکسالن
خوراکی: بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال:
برای درمان ویتیلیگو، معمولاً مقدار ۲۰ میلی‌گرم در روز، ۲ تا ۳ بار در هفته مصرف می‌شود (چند ساعت قبل از قرار گرفتن در معرض نور UV). باید بین دفعات مصرف حداقل ۴۸ ساعت فاصله باشد و زمان اولین قرارگیری در معرض نور آفتاب نباید از ۱۰ دقیقه بیشتر شود.
در مورد قرارگیری در معرض نور مصنوعی، زمان آغاز باید با تنظیمات خاصی که کارخانه سازنده مشخص کرده هماهنگ باشد.
برای درمان پسوریازیس، مقدار ۰.۶ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز ۲ تا ۳ بار در هفته مورد استفاده قرار می‌گیرد با فاصله زمانی حداقل ۴۸ ساعت.
مقدار مصرف بعد از ۱۵ بار تجویز می‌تواند به ۱۰ میلی‌گرم افزایش یابد و دفعات مصرف می‌تواند به تدریج کاهش یابد.
موضعی: بزرگسالان:
مقدار کمی از لوسیون باید روی نواحی مبتلا به ویتیلیگو قرار داده شود. بعد از ۱ تا ۲ دقیقه باید خشک شود و سپس دوباره استفاده شود. این کار باید ۲.۵ تا ۲ ساعت قبل از قرارگیری در معرض UVA انجام شود. بعد از تاریخ مصرف، نواحی باید با آب و صابون شسته شوند و با کرم ضد آفتاب محافظت شوند.
زمان اولیه قرارگیری در معرض نور آفتاب نباید از یک دقیقه بیشتر شود و این زمان باید با احتیاط زیاد افزایش یابد.
برای نور مصنوعی نیز باید زمان اولیه قرارگیری در معرض نور از نصف مدت زمانی که باعث اریتم می‌شود، تجاوز نکند.
“““html
این دارو باید بر اساس حداقل میزان سمیت نوری و دستورالعمل‌های کارخانه سازنده برای منابع خاص نور تنظیم شود. کارخانه سازنده پیشنهاد می‌کند که درمان این دارو هر هفته یک بار انجام شود، اما برخی پزشکان توصیه می‌کنند که درمان هر ۳ تا ۵ روز یک بار انجام شود.
عوارض جانبی متوکسالن
با مصرف این دارو ممکن است آب مروارید ایجاد شود، اما اگر در 24 ساعت پس از مصرف دارو هنگام قرار گرفتن در معرض نور آفتاب یا اشعه ماوراء بنفش از عینک‌های آفتابی جاذب UVA استفاده کنید، احتمال بروز این مشکل خیلی کمتر می‌شود. علائم مصرف بیش از حد دارو یا قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش می‌تواند شامل تاول زدن یا پوسته‌ریزی پوست، قرمزی و زخم شدن پوست، و ورم، به ویژه در ناحیه پا یا قسمت پایین ساق پا باشد. همچنین عوارض شایعی مانند خارش پوست و حالت تهوع نیز گزارش شده است.
پیری زودرس پوست ممکن است پس از درمان طولانی مدت با PUVB ایجاد شود. این اثر دائمی است و مشابه با قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید می‌باشد. همچنین مواردی از هپاتیت سمی در بیماران تحت درمان با متوکسالن گزارش شده است، اما رابطه آن با مصرف دارو هنوز مشخص نیست.
تداخلات دارویی متوکسالن
استفاده همزمان متوکسالن به صورت سیستمیک یا موضعی با دیگر داروهای حساسیت‌زا به نور مانند قطران زغال‌سنگ یا مشتقات آن، مدرهای تیازیدی، گریزئوفولوین، اسید نالیدیکسیک، فنوتیازین‌ها، سولفونامیدها و تتراسایکلین‌ها می‌تواند حساسیت بیشتر به نور را به همراه داشته باشد.
استفاده همزمان فنوتیازین‌ها با متوکسالن به طور سیستمیک ممکن است باعث آسیب بیشتر به مشیمیه، شبکیه و عدسی چشم شود. همچنین استفاده همزمان متوکسالن با مواد غذایی حاوی فوروکومارین مانند لیمو، انجیر، جعفری، هویج فرنگی، خردل، هویج و کرفس به دلیل خطر بروز مسمومیت اضافی ناشی از نور توصیه نمی‌شود.
هشدارها در مورد متوکسالن
1- در صورت وجود زالی، هیدرآ، کاهش رنگدانه‌سازی پوست با منشا عفونی، لوپوس اریتماتوز حاد، پورفیری یا خشکی پوست، پیگمانتوز، آب مروارید، سابقه ابتلا به سرطان پوست، مصرف آرسنیک، یا درمان با داروهای سیتوتوکسیک، قطران زغال سنگ، اشعه ایکس و UVB، این دارو باید با احتیاط مصرف شود.
2- استفاده از متوکسالن و UVA ممکن است خطر ابتلا به سرطان سلول‌های سنگفرشی پوست را افزایش دهد. این خطر برای افراد با پوست نازک، حساسیت مفرط، سابقه سرطان پوست و قرار گرفتن در معرض نور یونیزه‌کنندگی و آفتاب بیشتر است.
3- باید مزایای مصرف دارو در مقابل خطرات آن برای بیماری‌های زالی، هیدره آ، لوپوس اریتماتوز حاد و پورفیری که حساسیت به نور را افزایش می‌دهند، سنجیده شود.
توصیه‌های دارویی متوکسالن
1- اثر بخشی دارو ممکن است به 6 تا 8 هفته زمان نیاز داشته باشد، بنابراین نباید دوز دارو یا مدت قرار گرفتن در معرض اشعه را افزایش دهید به خاطر خطر سوختگی‌های شدید.
2- اگر یک نوبت از دارو فراموش یا تأخیر افتاد، بایستی برای تنظیم مجدد درمان با نور به پزشک مراجعه شود.
3- از قرار دادن پوست در معرض آفتاب (حتی از پشت شیشه پنجره یا در روز ابری) حداقل 24 ساعت قبل از مصرف دارو و 8 ساعت بعد از درمان خودداری کنید.
4- در طول روز (حتی در نور مستقیم) باید تا 24 ساعت پس از مصرف دارو از عینک آفتابی استفاده شود و لب‌ها تا 15 ساعت بعد از درمان با مواد محافظت‌کننده در برابر آفتاب پوشانده شوند.
5- توصیه می‌شود دارو بر روی نواحی محدود پوست استفاده شود و پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب یا اشعه ماوراء بنفش از روی پوست برداشته شود.
6- دارو باید با غذا یا شیر مصرف شود.
شرایط نگهداری متوکسالن
- دارو را دور از دسترس کودکان نگه‌دارید.
- دارو را در محل خشک و خنک و دور از گرما و نور مستقیم نگه‌دارید.
سایت رضیم
“`
