کلسی پوتریول چیست و چرا تجویز می شود؟ (2 نکته مهم)
موارد مصرف و عوارض کلسی پوتریول
کلسی پوتریول (Calcipotriol) برای درمان بیماری پوستی بنام پسوریازیس پلاکی استفاده می‌شود. این دارو شبیه ویتامین D است و برای داشتن پوستی سالم ضروری است. در بیماری پسوریازیس، لکه‌های قرمز و پوسته‌ای بر روی پوست به وجود می‌آید که در طول زمان به دلایل مختلفی ظاهر می‌شوند. هدف درمان پسوریازیس کاهش قابل توجه این لکه‌های پوستی است. در لایه بیرونی پوست در نواحی که لکه‌ها وجود دارد، سلول‌های پوستی سریع‌تر از دیگر نواحی تولید می‌شوند. این روند باعث جمع شدن سلول‌های قدیمی و مرده در سطح پوست می‌شود و در نتیجه لکه‌های پوسته‌ای و قرمز ایجاد می‌شود.
کلسی پوتریول با کاهش تولید این نوع سلول‌های پوستی ناحیه ملتهب و با پوسته را کاهش می‌دهد. گاهی اوقات این دارو به همراه بتامتازون (نام تجاری داروی ترکیبی آن Dovobet است) که یک نوع داروی استروئیدی می‌باشد، تجویز می‌شود. معمولاً نباید از داروهای استروئیدی به مدت طولانی استفاده کرد. بنابراین، استفاده از این داروی ترکیبی معمولاً حدود چهار هفته است و بعد از آن فقط کلسی پوتریول به تنهایی ادامه می‌یابد.
اشکال دارویی: پماد و محلول
موارد و مقدار مصرف کلسی پوتریول
پسوریازیس خفیف و متوسط
- بزرگسالان: روزانه ۲ بار پماد را روی موضع بمالید.
- کودکان: بعضی منابع برای کودکان بالای ۱۲ سال مصرف حداکثر ۷۵ گرم از پماد در هفته را مجاز می‌دانند و برای کودکان ۶ تا ۱۲ سال، ۵۰ گرم توصیه می‌شود. البته در این زمینه نظرات مختلفی وجود دارد.
مکانیسم اثر کلسی پوتریول
عملکرد دقیق این دارو معلوم نیست، اما به نظر می‌رسد که کلسی پوتریول باعث کاهش تولید سلول‌های پوستی به نام کراتینوسیت‌ها می‌شود.
فارماکوکینتیک کلسی پوتریول
- جذب: حدود ۶ درصد از مقدار دارو استفاده شده در محل لکه‌های پسوریازیسی به سیستم خون وارد می‌شود.
- پخش: اتصال دارو به پروتئین‌ها حدود ۳۰ برابر کمتر از کلسیتریول است.
- متابولیسم: بیشتر دارو در طول ۲۴ ساعت در کبد به موادی غیر فعال تبدیل می‌شود.
- دفع: تنها مقدار کمی از کلسی پوتریول از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شود.
مصرف کلسی پوتریول در دوران بارداری و شیردهی
مطالعات بر روی حیوانات نشان داده است که این دارو می‌تواند بر روی جنین تأثیراتی منفی داشته باشد، اما تحقیقات کافی در مورد تاثیر آن بر انسان انجام نشده است. اگر استفاده از این دارو برای زنان باردار خطر کمتری از منافع آن داشته باشد، ممکن است تجویز شود.
آیا این دارو در شیر مادر ترشح می‌شود هنوز مشخص نیست، بنابراین در دوران شیردهی از آن با احتیاط استفاده شود.
نکاتی که قبل از مصرف کلسی پوتریول باید در نظر گرفته شود
قبل از استفاده از داروی کلسی پوتریول، پزشک باید اطلاعات زیر را بداند تا مطمئن شود که این دارو مناسب شماست:
- اگر قصد بارداری دارید، اگر باردار هستید یا اگر به نوزاد شیر می‌دهید.
- اگر سطح کلسیم خون شما بالا است و بدنتان نمی‌تواند کلسیم را به درستی پردازش و دفع کند.
- اگر مشکلات شدید کبدی و کلیوی دارید.
- اگر دچار نوع خاصی از پسوریازیس به نام پسوریازیس اریترودرمی یا پسوریازیس پسچل هستید، زیرا در این موارد باید تحت نظر پزشک متخصص درمان شوید.
- اگر تا به حال به داروی خاصی حساسیت داشته‌اید.
- اگر در حال حاضر داروی خاصی مصرف می‌کنید، شامل هر نوع دارویی، خواه توسط پزشک برای شما تجویز شده باشد یا از داروهای گیاهی و مکمل باشد، این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
“`html
عوارض جانبی کلسی پوتریول
- متابولیک: افزایش کلسیم در خون
- پوست: سوزش، خارش، تحریک پوست، خشکی و پوسته‌ریزی، بثورات پوستی، درماتیت، تشدید پسوریازیس، نازک شدن پوست، فولیکولیت، و تیرگی پوست
مسمومیت با کلسی پوتریول و درمان آن
- جذب این دارو ممکن است باعث افزایش کلسیم خون شود.
- اگر افزایش کلسیم خفیف تا متوسط بود، مصرف دارو باید متوقف شود. اگر افزایش کلسیم شدید باشد، علاوه بر قطع دارو، بیمار باید با محلول نمکی مناسب هیدراته شود.
- اقدامات دیگری مانند تجویز داروی فوروزماید، پتاسیم کلرید و همودیالیز در صورت نیاز باید در نظر گرفته شود.
ملاحظات خاص درباره کلسی پوتریول
1- این دارو فقط باید به صورت بیرونی استفاده شود.
2- دارو نباید به صورت مالیده شود.
3- اگر درماتیت در ناحیه صورت اتفاق افتاد، مصرف دارو باید متوقف شود.
4- استفاده از بیش از 100 گرم از پماد ممکن است منجر به افزایش کلسیم شود.
5- اگر درمان ترکیبی با فوتوتراپی دریافت می‌کنید، صبح روز فوتوتراپی از دارو استفاده نکنید.
6- استفاده از دارو در مناطق وسیع و مزمن پسوریازیس به دلیل خطر افزایش کلسیم توصیه نمی‌شود.
7- اثر دارو در مناطقی که چروک دارند، بیشتر است.
8- علائم بهبود معمولاً در عرض 1 تا 2 هفته مشاهده می‌شود و به حداکثر در 4 تا 8 هفته می‌رسد.
9- علائم افزایش کلسیم شامل درد شکم، یبوست، افسردگی، خستگی، فشار خون بالا، بی‌اشتهایی، ضعف عضلانی، تهوع و استفراغ است.
نکات مهم برای بیمار جهت مصرف کلسی پوتریول
- از تماس دارو با چشم و صورت خودداری کنید.
- از تماس دارو با پوست سالم اطراف نواحی آسیب دیده پرهیز کنید.
- بر روی قسمت‌های مالیده شده پانسمان نگذارید.
- اگر علائم درماتیت صورت ظاهر شد، مصرف دارو را متوقف کنید و به پزشک مراجعه کنید.
- دارو را فقط روی ضایعات و به آرامی مالیده شود.
- اگر طی 2 تا 8 هفته بهبودی حاصل نشد یا ضایعات بدتر شدند، به پزشک مراجعه کنید.
- عوارض پوستی دارو در بیماران بالای 65 سال بیشتر است.
- ایمنی و اثرگذاری دارو در کودکان ثابت نشده است.
دستورالعمل نگهداری داروی کلسی پوتریول
- دارو را در محلی خنک، خشک و دور از گرما و نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
- همه داروها را دور از دسترس کودکان قرار دهید.
سایت رضیم
“`
