کوچک شدن کلیه چیست، آیا تغییر سایز کلیه خطرناک است؟ (2 نکته مهم)
علائم کوچک شدن کلیه ها
اگر به این بیماری مبتلا شوید، ممکن است بلافاصله متوجه نشانه‌های آن نشوید. اما با پیشرفت بیماری، ممکن است با برخی علامت‌های زیر مواجه شوید:
تکرر ادرار
درد در ناحیه شکم
خواب آلودگی
خارش پوست
تورم در دست‌ها و پاها
گرفتگی عضلات
کاهش اشتها
علت‌های کوچک شدن کلیه ها چیست؟
کلیه‌ها ممکن است به دلایل زیر کوچک شوند:
عدم درمان سنگ کلیه
بیماری‌های خودایمنی مزمن کلیه
باریک شدن رگ‌های خونی که به کلیه‌ها خون می‌رسانند
عفونت‌های طولانی‌مدت کلیه مانند پیلونفریت و نفروپاتی ریفلاکس
مسدود شدن مجرای ادرار که می‌تواند فشار به کلیه‌ها و آسیب به نفرون‌ها ایجاد کند.
انسداد رگ خونی کلیه به خاطر لخته خون که باعث مسدود شدن عروق خون‌رسان به کلیه می‌شود.
چگونه پزشکان آتروفی کلیه را تشخیص می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند؟
پزشک می‌تواند با انجام تست‌ها تشخیص دهد که آیا دچار آتروفی کلیه هستید یا خیر. عموماً از آزمایش‌های خون مانند نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR) برای بررسی عملکرد کلیه استفاده می‌شود. پزشک ممکن است آزمایش ادرار برای بررسی آلبومین انجام دهد. آلبومین نوعی پروتئین است که در هنگام آسیب کلیه در ادرار دیده می‌شود. بعد از شناسایی هرگونه مشکل در نتیجه این آزمایش‌ها، پزشک ممکن است از سونوگرافي و سی‌تی‌اسکن برای بررسی ساختار کلیه‌ها استفاده کند تا مشخص کند آیا آتروفی وجود دارد یا خیر.
آزمایش خون برای GFR
نتایج آزمایش خون معمولاً به صورت زیر تفسیر می‌شوند:
GFR 60 یا بیشتر به‌طور کلی نشان می‌دهد که در محدوده طبیعی هستید.
GFR کمتر از 60 احتمال دارد نشان‌دهنده مشکل در کلیه‌ها باشد.
GFR 15 یا کمتر به احتمال زیاد نشانه نارسایی کلیه است.
اگر GFR شما کمتر از 60 باشد، پزشک ممکن است آزمایشات بیشتری تجویز کند. اما اگر GFR شما به 15 یا کمتر برسد، ممکن است نیاز به دیالیز منظم یا پیوند کلیه داشته باشید. GFR از طریق اندازه‌گیری سطح کراتینین در خون تخمین زده می‌شود. کراتینین یک ماده زائد است که به‌طور طبیعی از تجزیه عضلات بدن به‌وجود می‌آید و معمولاً کلیه‌ها آن را از خون حذف می‌کنند. اما با بدتر شدن بیماری کلیه، سطح کراتینین در خون افزایش می‌یابد.
آزمایش ادرار برای آلبومین
آلبومین پروتئینی است که معمولاً در خون وجود دارد. اگر کلیه‌های شما سالم باشند، اجازه نمی‌دهند تا آلبومین به ادرار وارد شود، اما در صورت آسیب کلیه، ممکن است آلبومین را در ادرار ببینید. وجود آلبومین زیاد به این معناست که کلیه‌ها در وضعیتی خوب نیستند. پزشک ممکن است با یکی از روش‌های زیر، آلبومین در ادرار شما را بررسی کند:
تست دیپ استیک
پزشک یک کاغذ مخصوص شیمیایی به نام دیپ استیک را در نمونه ادرار شما قرار می‌دهد. اگر آلبومین در ادرار باشد، رنگ کاغذ تغییر می‌کند.
نسبت آلبومین به کراتینین ادرار
این آزمایش میزان آلبومین و کراتینین موجود در ادرار را مقایسه می‌کند. اگر نتیجه آلبومین ادرار ۳۰ میلی‌گرم بر گرم یا کمتر باشد، طبیعی محسوب می‌شود. هر چیزی بالاتر از این ممکن است نشان‌دهنده‌ی بیماری کلیوی باشد.
با این حال، این آزمایش‌ها برای تشخیص آتروفی کلیه کافی نیستند و پزشک باید از کلیه‌ها تصویربرداری کند تا مشخص شود آیا آنها کوچک‌تر از حد طبیعی هستند یا خیر.
سونوگرافی
سونوگرافی از امواج صوتی برای تصویربرداری از اندام‌های داخلی بهره می‌برد تا شرایط پزشکی را بررسی کند. سونوگرافی کلیه بر روی نواحی اطراف کلیه و مثانه تمرکز می‌کند. این روش بدون درد است و از اشعه استفاده نمی‌کند. برای آماده‌سازی برای سونوگرافی کلیه، باید به نکات زیر توجه کنید:
برای تولید تصویر بهتر، مقدار زیادی آب بنوشید.
قبل از آزمایش از مصرف چربی اجتناب کنید.
“`html
شما باید با دکتر خود صحبت کنید تا بفهمید پیش از انجام آزمایش چه کارهایی باید انجام دهید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری)
پزشک ممکن است سی تی اسکن انجام دهد که این آزمایش تصاویری از دستگاه ادراری می‌گیرد. دستگاه ادراری شامل کلیه‌ها، مثانه و حالب‌ها است. در سی تی اسکن از اشعه ایکس برای تهیه تصاویر استفاده می‌شود.
پیش از انجام اسکن، دکتر ماده حاجب ید را به رگ شما تزریق می‌کند که به کلیه‌ها می‌رود و به تشخیص بهتر کمک می‌کند. این نوع اسکن می‌تواند به تشخیص مشکلات مختلفی مانند:
سرطان
سنگ مثانه
تومورها و کیست‌ها
مشکلات ساختاری
سنگ کلیه
کمک کند. ممکن است شما یک واکنش آلرژیک خفیف به ماده حاجب داشته باشید که علائمش معمولاً خفیف است و با دارو تسکین می‌یابد. این علائم شامل:
حالت تهوع
خارش
است. اشعه‌ای که در سی تی اسکن وجود دارد کم است و احتمال ایجاد سرطان را بالا نمی‌برد، اما اگر آزمایش‌های زیادی انجام دهید، احتمال این خطر کمی افزایش می‌یابد.
چگونه می‌توان کوچک شدن کلیه‌ها را مدیریت کرد؟
زمانی که کلیه‌ها کوچک شده و عملکرد خوبی ندارند، لازم است روش‌هایی را برای مدیریت این وضعیت یاد بگیرید. برخی راهکارها برای این کار شامل:
کاهش مصرف پروتئین:
با مصرف پروتئین بیشتر، کلیه‌ها برای حذف مواد زائد زحمت بیشتری می‌کشند. بنابراین باید سعی کنید پروتئین خود را محدود کنید و به غذاهایی که مواد زائد کمتری تولید می‌کنند، توجه کنید. غذاهایی مانند گوشت‌های بدون چربی، ماهی و سفیده تخم‌مرغ می‌توانند انتخاب‌های مناسبی باشند. پیشنهاد می‌شود حجم وعده‌های پروتئینی خود را در نظر بگیرید، مثلاً یک تکه ماهی یا ۲ تا ۳ تکه گوشت یا نصف فنجان لوبیا و آجیل.
کاهش مصرف سدیم:
مصرف زیاد سدیم می‌تواند باعث احتباس مایعات در بدن و افزایش فشار خون شود و این موضوع به کلیه‌ها فشار وارد می‌کند. پس ضروری است که غذاهای پرسدیم را کاهش دهید. برای این کار می‌توانید:
میزان سدیم روی برچسب مواد غذایی را بخوانید.
مواد غذایی کنسرو شده را قبل از پختن یا خوردن بشویید.
میزان نمک در غذاها را کم کنید یا از چاشنی‌های دیگر استفاده کنید.
به جای غذاهای بسته‌بندی، از غذاهای تازه بیشتر استفاده کنید.
به جای رفتن به رستوران، در خانه غذا بپزید تا کنترل بیشتری بر مواد تشکیل‌دهنده داشته باشید.
انتخاب غذاهایی با فسفر کم:
بیماری‌های کلیوی مانند کوچک شدن کلیه‌ها می‌توانند باعث افزایش سطح فسفر در خون شوند. به همین خاطر بهتر است غذاهایی مصرف کنید که فسفر کمتری دارند. برخی از این غذاها عبارتند از:
نان، ماکارونی و برنج
میوه‌ها و سبزیجات تازه
غلات بر اساس برنج و ذرت
کاهش مصرف پتاسیم
“““html
را به حداقل برسانید.
اگر شما دچار آتروفی کلیه شده‌اید، بهتر است مقدار پتاسیم که مصرف می‌کنید را کاهش دهید. چرا؟ چون کلیه‌های شما وقتی که خوب کار نمی‌کنند، نمی‌توانند این ماده معدنی را درست تنظیم کنند و این باعث می‌شود پتاسیم در خون شما جمع شود.
غذاهایی که پتاسیم کمی دارند شامل:
سیب
هویج و لوبیا سبز
پاستا، برنج سفید و نان
شما باید از خوردن غذاهایی که پتاسیم بالایی دارند پرهیز کنید، از جمله:
موز
لوبیا
آجیل
پرتقال
گوشت گاو
غذاهای یخ زده
میوه‌های خشک
سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی
میوه‌های هسته‌دار (هلو، آلو، آووکادو)
چگونه آتروفی کلیه درمان می‌شود؟
پزشکان نمی‌توانند آتروفی کلیه را برگردانند، اما می‌توانند علت اصلی آن را درمان کنند تا جلوی آسیب بیشتر گرفته شود. پیدا کردن دلیل دقیق آتروفی کلیه می‌تواند به شما در پیدا کردن راه درمان درست کمک کند. برای مثال، اگر آتروفی به دلیل عفونت مزمنی به نام عفونت دستگاه ادراری (UTI) باشد، می‌توان با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها آن را درمان کرد.
کنترل فشار خون و بیماری‌هایی مثل دیابت هم می‌تواند از کوچک شدن بیشتر کلیه‌ها جلوگیری کند.
اگر هر دو کلیه به دلیل آتروفی کار نکنند، دیالیز می‌تواند کمک کند. دیالیز یعنی خون شما از یک دستگاه عبور می‌کند تا مواد زاید را خارج کند. اما دیالیز درمان نیست و شما باید به‌طور مداوم هر هفته جلسات درمانی داشته باشید.
یک گزینه بهتر، پیوند کلیه است.
پیوند کلیه از یک اهداکننده زنده می‌تواند تا ۲۰ سال دوام داشته باشد، اما پیوند کلیه از یک اهداکننده متوفی ممکن است حدود ۱۲ سال بماند. البته، این زمان‌ها قطعی نیستند و عوامل دیگری مثل سن و وضعیت سلامتی شما هم تاثیرگذارند. پس بهتر است درباره وضعیت خود از پزشک سؤال کنید.
آیا می‌توان از آتروفی کلیه‌ها پیشگیری کرد؟
هرچند که هیچ تضمینی وجود ندارد که بتوانید از این بیماری جلوگیری کنید، می‌توانید با کنترل یا مدیریت بیماری‌هایی مثل فشار خون بالا یا دیابت، عملکرد کلیه‌های خود را در حالت خوبی نگه دارید. این بیماری‌ها می‌توانند به کلیه‌های شما آسیب بزنند.
همچنین، کمتر استفاده کردن از غذاهای با سدیم یا قند بالا، الکل و غذاهای بسیار فرآوری شده نیز به شما در بهداشتی نگه داشتن کلیه‌ها کمک خواهد کرد.
حفظ وزن مناسب، ورزش منظم و مدیریت سطح کلسترول هم اقداماتی هستند که می‌توانید برای زندگی سالم انجام دهید.
عوارض آتروفی کلیه چیست؟
آتروفی که هم بر روی هر دو کلیه تاثیر بگذارد، می‌تواند باعث نارسایی کلیه شود. افزایش ناگهانی سطح پتاسیم به دلیل ناتوانی کلیه‌ها در تصفیه خون، می‌تواند عملکرد قلب شما را تحت تأثیر قرار دهد و حتی به مرگ منجر شود.
نارسایی مزمن کلیه که ناشی از آتروفی کلیه است، می‌تواند باعث نگهداری مایعات در ریه‌ها شود که به آن ادم ریوی می‌گویند. در ضمن، ممکن است کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ و کاهش باروری را هم تجربه کنید. کم خونی هم یکی دیگر از مشکلاتی است که ممکن است بوجود بیاید.
سایت رضیم
“`
