آندومتريوز چیست؟ (2 نکته مهم)

شرح بیماری
آندومتریوز یک اختلال است که در آن بافتی مشابه پوشش داخلی رحم (آندومتر) در نقاط غیرعادی در ناحیه پایین شکم ظهور می‌کند. این بافت ممکن است روی سطح تخمدان، پشت رحم، در حفره لگن، یا حتی در جاهای دورتر نیز وجود داشته باشد. آندومتریوز به چهار مرحله تقسیم می‌شود: محدود، خفیف، متوسط و شدید، که نشان‌دهنده مکان و شدت مشکل هستند. این اختلال می‌تواند در هر سنی از بلوغ تا یائسگی اتفاق بیفتد، اما بیشتر در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی دیده می‌شود.

علائم شایع
علائم زیر ممکن است ناگهان ظاهر شوند یا به مرور چندین سال به وجود آیند:

*درد لگنی که به طور خاص در زمان قاعدگی، به ویژه در روزهای آخر شدیدتر می‌شود و ممکن است در هر زمان دیگری نیز بروز کند.

*درد در حین رابطه جنسی

*لکه‌بینی قبل از قاعدگی

*گاه به گاه وجود خون در ادرار یا مدفوع

*درد کمر و درد همراه با انقباضات روده‌ای

*ناباروری

علت ابتلا به بیماری آندومتریوز در زنان
علت این بیماری هنوز مشخص نیست، اما پزشکان نظریه‌ای دارند که معمولاً قبول می‌شود؛ در زمان تخمک‌گذاری، پوشش داخلی رحم (آندومتر) ضخیم می‌شود تا آماده پذیرش تخم لقاح یافته باشد. اگر این اتفاق نیفتد، بافت ضخیم شده از رحم کنده می‌شود و در خونریزی قاعدگی از بدن خارج می‌شود. در برخی موارد، این بافت زخمی ممکن است که تجمع یافته و از طریق لوله‌های رحم به داخل حفره لگن برود. در اینجا، بافت به طور آزادانه حرکت کرده و به سایر بافت‌ها می‌چسبد و هر ماه رشد کرده و به دیگر نواحی گسترش می‌یابد. رشد بافت آندومتر روی اندام‌های لگنی ممکن است باعث چسبیدن آن‌ها به هم شود و به این ترتیب، درد و سایر علائم بروز می‌کنند.

عوامل تشدیدکننده آندومتریوز
*خانم‌هایی که حاملگی نمی‌شوند یا آن را به تأخیر می‌اندازند.

*سابقه خانوادگی آندومتریوز

*تنگ یا بسته شدن گردن رحم (مسیر خروجی بافت خراب و خون)

پیشگیری از ابتلا به آندومتریوز
عمل خاصی برای پیشگیری وجود ندارد. تنها راه جلوگیری از گسترش آندومتریوز، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب است.

عوارض احتمالی

*ناباروری ناشی از چسبیدن بافت به لوله‌های رحمی و تنگ شدن آن‌ها

*درد ناتوان‌کننده، اما این درد هیچ‌گاه نشانه‌ای از خطر جدی نیست.

*مشکلات ادراری و مشکل در اجابت مزاج

“`html
*چسبندگي‌ احشاي‌ لگني‌

*بدون‌ درمان‌، آندومتریوز به‌ تدریج ممکن است بدتر شود. اما پس‌ از یائسگی‌، به خاطر کاهش‌ هورمون استروژن، احتمالاً بهتر می‌شود. می‌توان علائم را با داروها کاهش داد و گاهی این بیماری با عمل جراحی قابل درمان است. در خانم‌هایی که بیماری‌شان شدیدتر است، موفقیت درمان کم‌تر است.

آندومتریوز و درمان آن

اصول‌ کلی‌ در مورد بیماری آندومتریوز
تشخیص این مشکل ممکن است دشوار باشد و نیاز به معاینات مکرر یا جراحی تشخیصی به نام لاپاروسکوپی داشته باشد. در این روش، از روی شکم یک سوراخ کوچک ایجاد می‌شود و یک ابزار باریک با یک منبع نور به درون حفره شکم فرستاده می‌شود تا اعضای داخلی بررسی شوند. تصاویر روده‌ها با اشعه ایکس (به کمک تنقیه باریم برای بهتر دیدن روده‌ها) نیز ممکن است در تشخیص کمک کند.

– درمان بر اساس مرحله بیماری، سن بیمار و اینکه آیا بیمار می‌خواهد بچه‌دار شود یا نه، متفاوت است.

– اگر قصد دارید بچه‌دار شوید، هر چه زودتر به فکر حاملگی باشید. بارداری ممکن است به بهبود وضعیت کمک کند. همچنین توجه داشته باشید که به تاخیر انداختن حاملگی ممکن است به نازایی منجر شود.

– به جای تامپون از نوار بهداشتی استفاده کنید. تامپون ممکن است احتمال برگشت خون و بافت‌های آسیب‌دیده و ورود آنها به حفره شکم و لگن را بیشتر کند.

– برای کم کردن درد می‌توانید از گرما استفاده کنید. یک پد گرم‌کننده یا بطری آب داغ را روی شکم یا کمر بگذارید، یا یک حمام آب گرم بگیرید تا عضلات شل شوند و ناراحتی کمتر شود.

– ممکن است برای حذف بافت‌های آسیب‌دیده از جراحی با لیزر یا سوزاندن بافت با جریانی از الکتریسیته استفاده شود.

– در مورد بیماری آندومتریوز، جراحی برای حذف بافت‌های آسیب‌دیده یا برای برداشتن رحم، لوله‌های رحمی و تخمدان‌ها در خانم‌هایی که دیگر نمی‌خواهند حامله شوند، ممکن است بیماری را از بین ببرد.

داروها برای بیماری آندومتریوز
*می‌توان از داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی برای کاهش درد خفیف استفاده کرد و ممکن است داروهای قوی‌تری نیز تجویز شود.

*داروهای رایجی که برای درمان آندومتریوز با کاهش فعالیت تخمدان تجویز می‌شوند، شامل قرص‌های جلوگیری از حاملگی، داروهای پروژسترونی، دانازول و هورمون‌های آزادکننده گنادوتروئین‌ها هستند.

فعالیت در زمان ابتلا به آندومتریوز
ورزش، حتی فقط پیاده‌روی، می‌تواند درد را کاهش دهد و سطح استروژن را پایین بیاورد که ممکن است به کاهش رشد آندومتریوز کمک کند. اما بعد از جراحی، ممکن است نیاز باشد که فعالیت‌ها را محدود کنید.

رژیم غذایی‌
“` خانم‌های مبتلا به آندومتریوز
* از مصرف کافئین خودداری کنید زیرا به نظر می‌رسد که در برخی از خانم‌ها، درد را بدتر می‌کند.

در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کرد؟
* اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علائم آندومتریوز را دارید.

* اگر یکی از موارد زیر هنگام درمان پیش بیاید:
– درد شدید و غیرقابل تحمل
– خونریزی غیرمعمول یا زیاد

– اگر دچار علائم جدید و غیرقابل توجیه شده‌اید. داروهایی که برای درمان استفاده می‌شوند، ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.

– اگر بعد از درمان، علائم دوباره ظاهر شوند.

منبع: ایران سلامت