خواص ریواس
نکات درمانی ریواس
ریواس دارای برخی عناصر مانند پتاسیم و کلسیم است و از نظر ویتامینها غنی است دمبرگ ریواس که بخش قابل استفاده آن است دارای مقداری اسیدهای آلی مانند اسید مالیک است که برای رفع تشنگی و آسان کردن هضم غذا سودمند است. در طب سنتی ریواس برای دفع بعضی از باکتریهای مضر استفاده می شود مصرف بیش از اندازه ریواس باعث کمبود کلسیم در بدن میشود امروزه در صنایع داروسازی از عصاره ریشه ریواس برای تهیه داروهای ملین استفاده می شود. مصرف ریواس سبب تنظیم دستگاه گوارشی می شود مصرف این گیاه در مقادیر کم سبب افزایش ترشح معده و صفرا می شود همچنین این گیاه یک پاک کننده طبیعی کبد است.
مصرف این گیاه در مقادیر زیاد خاصیت ملینی زیادی داشته و سبب پاکسازی کامل روده بزرگ می شود. مطالعات بیانگر این است که مصرف ریواس سبب ضد عفونی و کاهش عفونتهای رودهای شده و به علت داشتن تانن زخمهای روده را درمان می کند ریواس به علت داشتن تانن قابض بوده و به علت داشتن خاصیت ضد باکتریایی سبب درمان زخمهای مخاط دهان و بینی می شود. مطالعات نشان می دهد ریواس خاصیت ضد سرطانی داشته و مصرف آن برای پیشگیری از بروز سرطان مفید و موثر است ساقههای تازه ریواس منبعی خوب از فیبر غذایی است و برای افرادی که از سوء هاضمه رنج می یابد مفید است مصرف یک تکه از ساقه ریواس سبب متعادل شدن اسید معده و افزایش تعادل بدن میشود تحقیقات نشان داده است مصرف مداوم ریواس اثراتی مفید در کاهش فشار خون دارد مصرف ریواس سبب کاهش بروز گرگرفتگی در بانوان یائسه شده و برای کاهش کلسترول بد (LDL) خون مفید است.
الیاف و فیبرهای موجود در ریواس سبب کاهش جذب قند در خون شده و سبب کاهش شاخص قند خون میشود و برای بیماران دیابتی مفید است. در طب سنتی چین از ریواس برای درمان بیماری هپاتیت B استفاده می شود امروزه تحقیقات نشان داده است ریواس به علت داشتن خواص ضد ویروسی می تواند در درمان بیماری هپاتیت B مفید باشد و از بروز سندرم حاد تنفسی (SARS) پیشگیری کند. یک فنجان از ریواس تازه محتوی بیش از ۱۰۵ میلی گرم کلسیم است که می تواند حدود ۱۰٪ نیاز روزانه بدن به کلسیم را رفع نماید مصرف کلسیم سبب جلوگیری از بروز ترم شدن استخوانها و سبب افزایش توده استخوانی بدن شده و از فساد دندانها پیشگیری می کند ریواس منبعی خوب از ماده لوتئین است که این ماده سبب مراقبت از پوست و چشم شود.
لوتئین سبب خنثی شدن رادیکالهای آزاد شده و از بروز سرطان پوست پیشگیری میکند یک لیوان ریواس تازه محتوی بیش از ۲۰۷ میلی گرم لوتئین است ویتامین K سبب لخته شدن خون شده و از خونریزی ناشی از جراحات پیشگیری می کند، کمبود این ویتامین در بدن سبب کاهش سرعت لخته شدن خون در بدن شده و می تواند صدماتی به فرد مجروح وارد نماید مصرف ریواس کمبود این ویتامین در بدن را کاهش داده و یک فنجان ریواس تازه بیش از ۵/۷ میکروگرم ویتامین K دارد.
رنگ قرمز ریواس به دلیل وجود موادی با خاصیت آنتی اکسیدانی است که این مواد سبب افزایش سلامتی عمومی بدن شده و از بروز بیماریها پیشگیری می کند ریواس پخته شده منبعی خوب از لیکوین است اما در ریواس خام این ماده مفید وجود ندارد ویتامین ها و مواد غذایی موجود در ریواس میتواند از بروز ترومبوز رگها پیشگیری کند بیماری ترومبوز سبب ایجاد و گسترش لختههای خونی پاها تا ریه ها شده به همین علت مصرف ریواس میتواند از بروز ترومبوز وریدی عمیق پیشگیری کند به افرادی که دچار اضافه وزن هستند توصیه میشود از این گیاه استفاده کنند زیرا ریواس عمل هضم غذا را در بدن افزایش داده و سبب هضم کامل غذا می شود همچنین وجود پتاسیم در این گیاه سبب افزایش سوخت و ساز بدن شده و برای کاهش وزن بسیار مفید است.
قسمت مورد استفاده ریواس دمبرگهای آن است و ریواسهایی با رنگ قرمز ترم تر از ریواس هایی با رنگهای سبز می باشند در هر یکصد گرم از ریواس تازه بیش از ۱۲ میلی گرم ویتامین ث موجود است و به همین علت مصرف گیاه ریواس سبب افزایش مقاومت بدن و کاهش علائم کم خونی می شود. ریواس به علت داشتن فیبر بالا خاصیت ملینی بالایی دارد و به عنوان یک مسهل بسیار قوی عمل میکند. از دیدگاه طب سنتی ایران ریواس طبیعتی سرد دارد آنتراکوئینها و گلوکوزیدهای موجود در ریواس سبب افزایش حرکت دودی روده بزرگ شده و سبب پاکسازی بدن می شود ریواس منبعی غنی از مواد معدنی شامل پتاسیم، فسفر، منیزیم و کلسیم است. مصرف ریواس مشکلات کبدی را کاهش داده و حاوی مواد ضد التهابی مخاط دهان است.
تکات احتیاطی ریواس
برگ های ریواس خوراکی نبوده و به علت داشتن مقادیر زیاد اسید اگزالیک در صورت مصرف سبب بروز مسمومیتهای حاد می شود در جنگ جهانی دوم به علت کاهش تولید سایر ،سبزیجات مصرف ریواس در کشورهای اروپایی گسترش بالایی یافت و مسمومیت های زیادی گزارش شد که بروز این مسمومیتها به علت مصرف برگهای ریواس بوده است برگهای ریواس منبعی غنی از اسید اگزالیک است که این ماده سبب بروز مسمومیتهای کشنده می شود علایم بروز این مسمومیت عبارت از تهوع، استفراغ، دردهای حاد شکمی و اسهال که در صورت مشاهده این علائم باید به سرعت به پزشک مراجعه شود؛ توصیه میشود ریواس را در مقادیر متوسط میل کنید زیرا مصرف مقادیر زیاد این گیاه سبب بروز خاصیت ملینی شدید شده و ممکن است سبب بروز اختلال در دستگاه های گوارش گردش خون و سیستم دفع بدن شود با توان باردار بانوان شیرده و کودکان زیر دو سال نباید از این گیاه استفاده کنند و مصرف آن برای این افراد ممنوع است همچنین افرادی که دچار بیماریهای مزمن روده معده زخم معده یا کولیت و یا کلیه هستند بهتر است از این گیاه استفاده نکنند؛ ریواس به علت داشتن اسید اگزالیک نباید در ظروف مسی پخته شود.
نکات کاربردی ریواس
از ریواس در غذاهای ایرانی در تهیه انواع سالادها خورشت ها یا به شکل تازه خوری استفاده می شود همچنین از ریواس در تهیه شربت استفاده میشود گیاه ریواس برای مصارف ،پزشکی تغذیه ای و یا به عنوان یک گیاه زینتی در سراسر جهان کشت می شود. از ریواس در تهیه انواع کیک ها ژله ها مربا و نوشیدنیهای خنک شربتها استفاده میشود در هنگام خرید ریواس سعی کنید ریواس هایی را انتخاب کنید که بافتی ترد تازه و دارای رنگ قرمز روشن باشند و بر روی برگهای آنها آثاری از لکه وجود نداشته از جدا نمودن برگهای گیاه آنها را در کیسه فریزر قرار داده و در یخچال یا فریزر نگهداری نمایید بدین ترتیب میتوانید دو تا سه هفته ریواس را نگهداری و میل کنید برای آماده سازی ریواسهای تازه آنها را ابتدا در زیر آب سرد شسته و ساقه ها را به کمک چاقو در اندازه های دلخواه برش دهید از ساقه های تازه و آبدار ریواس میتوانید در تهیه انواع سس ها ژله ها مربا کیکها و انواع شربتها استفاده کنید ریواس علاوه بر مصارف تغذیه ای و پزشکی مصارف دیگری نیز دارد که برای تمیز کردن ماهیتابه های سوخته و یا گلدانهای خود میتوانید از ریواس استفاده کنید بدین منظور کافی است ریواس را برش داده و در محل سوختگی غذا قرار دهید.
باشد.
تاریخچه ریواس
گیاه ریواس دارای سابقه ای طولانی در مصارف پزشکی است و اولین استفاده از این گیاه به حدود چهار هزار سال پیش و در کشور چین باز می گردد محققان معتقدند مصرف ریواس به بیش از ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد در کشور چین باز می گردد که از این گیاه برای مصارف دارویی و درمانی استفاده می شده است همچنین استفاده از این گیاه در تهیه انواع خوراکها برای اولین بار به مردم مغولستان نسبت داده میشود نام ریباس یا ریواس منشائی یونانی داشته و به علت این که رومیان باستان این گیاه را از سرزمینی با فاصله زیاد از یونان باستان به ارمغان آورده اند و این سرزمین فراتر از رودخانه باستانی وگ میباشد رودخانه (RH) به آن نام Rhabarbarum داده اند که در فارسی ریباس نامیده می شود گیاه ریواس توسط جهانگرد معروف مارکوپولو به اروپا معرفی شد، ابتدا در اروپا از این گیاه به عنوان یک گیاه زینتی استفاده میکردند و پس از نیمه دوم قرن هجدهم استفاده از این گیاه به عنوان گیاه خوراکی مورد توجه قرار گرفت ریواس پس از کشت تا پنجاه سال قابلیت باردهی دارد و گیاهانی با عمر بیش از صد سال مشاهده شده است. مصرف گیاه ریواس تا اوایل قرن نوزدهم میلادی گسترش زیادی نداشت اما با مشخص شدن این امر که میتوان ریواس را به کمک شکر پخته و مصرف کرد سبب گسترش روز افزون استفاده از این گیاه مفید شد.
گیاه شناسی ریواس
ریواس با نام علمی Rheum ribes گیاهی چند ساله دارای ساقه های زیرزمینی ریزوم ها است. ارتفاع گیاه میتواند تا بیش از دو متر برسد؛ برگ هایی بزرگ متناوب با ساقه هایی استوانه ای و بلند دارد بذرهای گیاه تخم مرغی شکل می باشد. ریواس گیاهی از خانواده علف هفت بند است. این گیاه بومی آسیا میباشد و بیش از ۶۰ جنس از این گیاه در سراسر جهان پراکندگی دارد ریواس دارای یک ریشه معمولی است که یک تا دو متر در خاک رشد میکند ریشه ریواس در برابر سرما و یخبندان مقاوم است. ریواس دارای دو نوع ساقه است یکی ساقه زیر زمینی که به آن ریزوم میگویند؛ ریزوم پس از رشد چوبی خشبی میشود که از جوانههای آن ساقههای هوایی و برگهایی پهن به وجود میآید؛ نوع دوم ساقه در ریواس ساقههای هوایی است که تا حدود یک متر رشد کند ریواس دارای برگهایی است که از جوانه جانبی ریزوم ها به وجود میآیند برگها دارای پهنک نسبتا پهن هستند دمبرگ ریواس که بخش خوراکی آن را تشکیل میدهد گوشتی بوده و طول آن به بیش از نیم متر میرسد گلهای گیاه به تعداد زیاد و به صورت خوشه در انتهای ساقه اصلی ایجاد میگردد گلهای ریواس به رنگ سبز هستند ریواس از سبزیهای فصل خنک است و دماهای پائین را تحمل می کند برگهای گیاه در دمای پائین صورتی یا قرمز و در دماهای بیش از ۳۰ درجه سانتیگراد سبز تیره است ریواس در مناطق پر باران عملکرد بیشتری را دارد مهمترین نواحی رویش ریواس در ایران دامنههای کوه بینالود در نیشابور دامنه کوههای شهر بابک در کرمان و دامنه کوههای البرز در شهرستان طالقان و کوههای کردستان است؛ ریواس در فصل بهار به فراوانی در بازارهای محلی مناطق آذربایجان نیز موجود است که از دامنههای کوههای این مناطق توسط روستاییان برداشت می شود.
نیازهای اکولوژیکی ریواس
ریواس در نواحی سرد که دارای زمستانی سخت و سرد می باشد پراکنش دارد در نواحی سرد و معتدل سرد بهترین محصول را میدهد؛ با این وجود ریشه این گیاه هم به سرمای زیاد و هم به خشکی و گرما مقاومت دارند در این دو زمان یعنی در فصل خشک که و در سرمای زیاد زمستان دوره زندگانی خود را به شکل رکورد طی میکند یعنی تمام قسمت هوایی خود را از دست داده و فقط ریشه آن زنده میماند دوره فعالیتهای حیاتی این گیاه در فصل معتدل مرطوب یعنی در فصل بهار است و در نواحی گرم در بهار و پائیز در نقاط گرمسیر جنوب ریواس را باید در ارتفاعات زیاد که هوا تا اندازه ای معتدل است کشت کرد ریواس در نقاط کم آفتاب و یا سایه باغ و مزرعه نیز میتوان آن را کاشت دمای مناسب برای زراعت ریواس بین ۴ تا ۲۴ درجه سانتیگراد است.
آماده سازی خاک ریواس
بهترین خاک برای کاشت ریواس زمین هایی شنی و رسی یعنی سبک و تمدار میباشد محل کاشت ریواس را طوری باید انتخاب کرد که در فصل باران زمین بیش از سه تا چهار روز زیر آب نماند ریواس حساسیت چندانی نسبت به اسیدیته (pH) خاک ندارد؛ اسیدیته (pH) خاک نباید از ۵۵ کمتر باشد کشت این گیاه در خاکهای خنثی تا کمی قلیایی رواج دارد. ریواس یکی از گیاهانی است که احتیاج به کود فراوان دارد و از طرفی مدت زیادی زمین را اشتغال می کند در زمینهای ضعیف ۴۰ تن کود دامی با خاک مخلوط میکنند و سپس در اوایل بهار و پس از برداشت محصول از کود شیمیایی به عنوان کود سرک استفاده میکنند کاشت در محل اصلی روی خطوطی به فاصله ۱۵۰ تا ۱۸۰ سانتیمتر از یکدیگر به عمق ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر و به فاصله ۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر از یکدیگر روی خط می کارند.
کاشت ریواس
ریواس به کمک بذر و یا از طریق تقسیم ریشه تکثیر می یابد . بذر این شیوه کشت ریواس کمتر مورد استفاده قرار میگیرد و فقط برای ایجاد انواع جدید به کار میرود زمین خزانه را در پائیز شخم زده و در ۲۰ تن کود دامی با آن مخلوط میکنند؛ در بهار بذور را بر روی خطوطی که ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر فاصله دارند، می کارند.
پس از آن که بذر سبز شد و نهالها دارای چهار برگ شدند خطوط خزانه را به نحوی که فاصله بین بوته ها روی خطوط در حدود ۵۰ سانتیمتر باشد تنک می کنند نهال جوان باید یک سال زراعی در خزانه بماند یعنی اگر هوای محل معتدل و ملایم بود در پاییز همان سال در غیر این صورت در بهار سال بعد نهالها را در محل اصلی می کارند مراقبت خزانه منحصر به وجین و آبیاری است درباره آبیاری باید سعی نمود که قبل از سبز شدن بذر به هیچ وجه زمین از نم ترود و پس از آن نیز در اطراف ریشه به اندازه کافی رطوبت باشد.
ازدیاد به وسیله تقسیم ریشه در کشت به شیوه تقسیم ریشه از بوته هائی که چهار ساله باشند؛ استفاده میکنند به این ترتیب که ریشه ضخیم بوته را به سه یا چهار قسمت تقسیم میکنند در موقع تقسیم ریشه باید دقت نمود که حتما با هر یک از قسمت ها دو پایه جوانه قوی همراه باشد در غیر این صورت ریشه پس از کاشت در زمین پوشیده از بین میرود برای کاشت ریواس در محل اصلی باید زمین را آماده نمود و این منظور در پائیز سال قبل از کاشت به این طریق انجام میشود که اول با شخمی عمیق زمین را ترم کرده و با همین شخم حدود ۴۰ تا ۵۰ تن کود دامی مخلوط با ۳۵۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم کود شیمیائی کامل مخلوط میکنند در بهار سال بعد زمین را با دیسک یا هرس نرم و تسطیح نموده روی خطوطی که ۱۵۰ تا ۱۸۰ سانتیمتر از یکدیگر فاصله دارند؛ نشاء ریواس را به عمق ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتری و به فاصله ۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر از یکدیگر روی خط می کارند در نواحی خشک که باید محصول را آبیاری نمود پس از کاشت نهال و یا قبل از آن نهرهائی به عرض ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر و عمق ۳۰ سانتیمتر به فاصله ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر از محل بوته ها برای آبیاری محصول حفر می کنند.
داشت ریواس
مراقبتهای زراعی با احتیاط کامل صورت میگیرد تا از صدمه زدن به گیاه خودداری شود اگر برای دفع علفهای هرز ادوات و وسایل لازم در دسترس نباشد از علفکش استفاده میشود سله شکنی در سالهای اول و دوم صورت میگیرد برای پیش رسی ریواس در زمینهای مرطوب بهتر است که از پشته کاری استفاده شود قطعات ریزوم را در شیارهای سطحی قرار میدهند روی آن را با ۲۵ سانتیمتر خاک می پوشانند ریواس زیر پوششهای سطحی پلاستیک دو تا سه هفته پیش رس می شود. بدین منظور در اواخر سال با پوششهای پلی اتیلن سوراخ دار روی بستر را می پوشانند؛ گل گیری یا قطع گل ریواس از جمله مراقبتهای زراعی دیگر این گیاه است این عمل به محض ظاهر شدن ساقه گل دهنده انجام میگیرد پیدایش گل و در نتیجه میوه و بذر همواره با ضعیف شدن بوته ها همراه است زیرا گل و میوه تولید کننده مواد غذایی نبوده و از موادی که توسط برگها تهیه میشوند استفاده می کنند با قطع گل عملکرد دمبرگها که قسمت قابل استفاده گیاه است افزایش مییابد از آفات ریواس بیماری لکه برگی و سفیدک که قارچهای مختلفی باعث آن میشوند را میتوان نام برد زنگ ریواس ۳۳ و کرم ریشه ۳۴ از بیماریهای دیگر گیاه ریواس محسوب می شوند خطر انتشار ویروس در مزارع ریواس زیاد است به همین علت در موقع کاشت ریزوم ها باید دقت کرد.
برداشت ریواس
برداشت محصول از سال دوم شروع میشود؛ هفته ای یک بار برداشت میشود البته برای مصارف عمده میتوان عمل برداشت را یکباره انجام داد برای برداشت در سطح کوچک معمولا مقداری از برگهای هر بوته را برای رشد سالهای بعد نگهداری میکنند در موقع برداشت باید توجه داشت که برگهای جوان صدمه ببیند؛ با یک دست پایین دمبرگ نزدیک طوقه را گرفته و کمی به اطراف می چرخاند و بعد با کمال دقت و احتیاط به طرف پایین کشیده و از بوته جدا می کنند عمل قطع برگها از ریشه باید فقط توسط دست صورت گیرد و از قطع آن با وسایل برنده و تیز خودداری شود مرحله رسیدن محصول با بزرگ شدن پهنک برگها همراه است؛ از هر بوته سه الی چهار برگ را می چینند مقدار محصول ریواس در هکتار نسبت به انواع مختلف آن متفاوت است ۳۰ تا و بین ۵۰ تن تغییر می کند.
مواد موثره ریواس
ریواس منبعی غنی از ترکیبات شیمیایی شامل آنتراکوئین و آنتراتولیکهای آزاد است که به شکل گلوکوزید در این گیاه ذخیره شده اند ریواس منبعی غنی از تانن به شمار میرود در هر یکصد گرم از ریواس ،تازه ۲۱ کیلو کالری ،انرژی چهار میلی گرم سدیم کربوهیدرات، فیبر،غذایی ،قند ،پروتئین ویتامینهای B۱۲ ، ، ، ، ، ، ، ، ، ، ، ،فولات اسید پانتوتنیک ،کلسیم ،آهن ،منیزیم ،فسفر، پتاسیم، سدیم ،روی ،مس ،منگنز، سلنیوم و چربی است.
مرسی از پست های آموزشیتون🙂🥰
aaaaliii bood👏🏻😊👌🏻
من خیلی از مطالب سایتتون خوشم میاد دست مریزاد🙏🏻😊
سایتتون محشرههههه 👌🏻 😉
شادکام و سلامت باشید👌🏻😉😋
خسته نباشید مطالب مفیدی رو قرار میدین🙂😉